PHA2USE-project bewijst

De afgelopen vier jaar werkten vijf waterschappen samen met STOWA, HVC en Paques Biomaterials aan de opschaling van een proces om een natuurlijke afbreekbare plasticvervanger uit organische reststromen zoals zuiveringsslib te maken. De plastic vervanger is voor allerlei toepassingen getest en succesvol gebleken (agrarische toepassingen, zelfhelend beton). Het materiaal is goed toepasbaar waar een goede biologische afbreekbaarheid waardevol is (milieu, bodem, water). Het project leidde tot positieve resultaten, waarop de partijen verder bouwen. 

Caleyda®: een natuurlijk en duurzaam alternatief voor plastic

De wereld zoekt steeds meer naar een alternatieve grondstof voor plastic. Hoewel we gewend zijn aan het gebruik van plastic, is het belangrijk om te kijken naar duurzamere en meer circulaire oplossingen. Paques Biomaterials ontwikkelde Caleyda®, een materiaal dat lijkt op plastic maar duurzamer is. Het is licht, sterk, makkelijk te vormen en te gebruiken zoals plastic, maar heeft een groot voordeel: het breekt vanzelf af in de natuur. Zo voorkomt het de ophoping van microplastics in het milieu. Bovendien kan Caleyda® worden gemaakt van verschillende soorten organische reststromen, zoals zuiveringsslib. Het PHA2USE-project bewees dat dit materiaal op grotere schaal uit zuiveringsslib kan worden gemaakt, zodat in de toekomst meer bedrijven producten kunnen maken die geen schadelijke microplastics achterlaten in het milieu.

Bacteriën doen het werk

Caleyda® wordt gemaakt van natuurlijke reststoffen. Het proces werkt zo: in afvalwater zitten veel vetzuren. Bacteriën eten deze vetzuren op en zetten ze om in een materiaal dat plastic kan vervangen. Net zoals mensen vet opslaan in hun lichaam, slaan bacteriën dit materiaal op als energiereserve in hun cellen. Dit materiaal wordt daarna uit de cellen gehaald en schoongemaakt. Wat overblijft, is een poeder. Dit poeder kan gebruikt worden als een natuurlijk alternatief voor plastic in verschillende producten.

Bijzondere samenwerking

In de afgelopen twee jaar heeft een testinstallatie bij HVC in Dordrecht Caleyda® gemaakt van zuiveringsslib. Dit materiaal werd in voldoende hoeveelheden geproduceerd, zodat bedrijven het konden testen als alternatief voor plastic (bijvoorbeeld kweekpotjes voor planten, zelfhelend beton). Deze installatie kwam tot stand dankzij een unieke samenwerking tussen bedrijven, overheden en  onderzoekers. Ronald Hopman, directeur Gemeenten en Waterschappen bij HVC, legt uit: “Verschillen in aanpak kunnen soms voor uitdagingen zorgen. Bedrijven willen vaak snel resultaat, terwijl overheden vaak werken met een langetermijnvisie. Door duidelijk af tespreken wie wat doet en ieders belangen goed te bespreken, werden deze verschillen geen probleem. Met een gezamenlijke inzet om reststromen om te zetten in een waardevol, circulair materiaal, konden belangrijke stappen worden gezet. Zowel de waterschappen als Paques Biomaterials hebben hier een  grote bijdrage aan geleverd.” 

Meer waarde uit slib

Het PHA2USE-project laat zien dat het Caleyda®-proces veelbelovend is voor waterschappen. Het kan een goede manier zijn om meer waarde te halen uit slib bij afvalwaterzuiveringen. Dit sluit goed aan bij de duurzaamheidsdoelen van de waterschappen, zegt Bas Peeters, voorzitter van de PHA2USE￾stuurgroep en bestuurslid van Waterschap De Dommel. “Dit project past perfect bij onze ambitie om in 2035 klimaatneutraal en in 2050 volledig circulair te zijn,” zegt hij. “Nu maken we van een deel van het slib biogas. Maar door er een plasticvervanger van te maken, zorgen we voor een echt circulair proces en krijgt het slib nog meer waarde. ”Volgens Peeters is er nog wel werk te doen. “We moeten de basis die we met dit project hebben gelegd omzetten in een concrete investering. Een nieuwe installatie kan een voorbeeld zijn voor alle waterschappen.”

Volgende stappen naar grootschalige productie

Paques Biomaterials werkt hard om hun proces klaar te maken voor de markt. In Emmen bouwt het bedrijf een pilotinstallatie voor de productie van Caleyda® (extractie). Daarnaast zijn er vergevorderde plannen voor een grotere fabriek op een nabijgelegen locatie. De definitieve beslissing over deze investering wil Paques Biomaterials volgend jaar nemen. Als alles volgens plan verloopt, kan de fabriek in 2027 operationeel zijn. Onlangs sloot Paques Biomaterials ook een samenwerking met papierrecycler ESKA, waarbij hun proceswater wordt gebruikt om Caleyda® te maken. Volgens René Rozendal, mede-oprichter en directeur van Paques Biomaterials, kwam het PHA2USE-project op het juiste moment: “Dit samenwerkingsproject was essentieel voor het opschalen van ons proces. Het heeft laten zien dat we op grotere schaal een waardevol product kunnen maken van reststromen. Ook konden we hiermee testmateriaal leveren aan potentiële gebruikers. De volgende stap is het bouwen van een commerciële fabriek, zoals we nu met Eska in gang hebben gezet.” 

Samenwerkingspartners

In het PHA2USE project werkten de waterschappen Brabantse Delta, De Dommel, Hollandse Delta, Scheldestromen en Wetterskip Fryslân samen met kenniscentrum STOWA, technologiebedrijf Paques Biomaterials en duurzaam energie- en afvalbedrijf HVC. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB), AquaMinerals, TU Delft en Wetsus (kenniscentrum voor duurzame watertechnologie) steunden het project met verdere kennisontwikkeling.