Skip to main content

Energie

Een slimme combinatie van bestaande en nieuwe technieken maakt het mogelijk energie te winnen uit afvalwater.

Wat is een energiefabriek?

In de ruim 350 rioolwaterzuiveringen in Nederland maken de waterschappen niet alleen het afvalwater schoon, we wekken er ook energie op. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor de directe omgeving. En de mogelijkheden zijn enorm. Zeker als je bedenkt dat in het afvalwater acht keer meer energie zit dan nodig is om het te zuiveren. Zuiveringen fungeren daarom steeds meer als energiefabrieken met de productie van elektriciteit, biogas en waterstof. Toepassingen zijn er genoeg. Veel zuiveringen draaien energieneutraal en tal van zuiveringen leveren energie aan bedrijven en woningen in de directe omgeving. En … er kan meer. Daarom werken waterschappen nog intensiever aan de rioolwaterzuivering als energiefabriek. 

Waar is energie uit afvalwater voor te gebruiken? 

De waterschappen produceren op dit moment jaarlijks 150 miljoen m2 biogas. Genoeg om alle inwoners van een stad als Nijmegen van energie te voorzien. Het biogas wordt geproduceerd via slibvergisting. Zo wordt wat wij door het toilet spoelen, hergebruikt. Waterschappen gebruiken het biogas om de eigen afvalwaterzuiveringsinstallaties van elektriciteit en warmte te voorzien. Warmte wordt ook geleverd aan nabijgelegen huishoudens en industrie. Waterschappen werken biogas ook steeds meer op tot groen gas. Groen gas is vergelijkbaar met aardgas en wordt onder meer gebruikt als brandstof voor transport. De warmte in het afvalwater zelf, wordt ook steeds vaker benut. Deze zogenaamde auathermie heeft veel potentie. Zo worden zwembaden verwarmd met de warmte uit het afvalwater en profiteren woonwijken met warmtenetten van de nabijheid van de zuivering. En de eerste zuiveringen leveren waterstof aan afnemers uit de directe omgeving. Op deze locaties wordt zelfs gesproken over een zuivering als energiehub!

In theorie zit in afvalwater acht keer meer energie dan nodig is om het water te zuiveren, dus de mogelijkheden zijn enorm. Inmiddels is elk waterschap op zijn manier bezig met het winnen van energie uit afvalwater. Het concept heeft zich dus al meerdere malen bewezen.

Hoe halen we energie uit rioolwater?

Bekijk deze video op YouTube

Wetgeving

In de voor waterschappen juridische handreiking ‘Duurzame Energie en Grondstoffen Waterschappen’ is één hoofdstuk gewijd aan het Energierecht. Er is in dat onderzoek aandacht besteed aan wet- en regelgeving voor de levering van elektriciteit, gas en warmte. Het is voor de waterschappen nu toegestaan om meer energie te produceren dan ze zelf gebruiken, wat de mogelijkheden voor energiefabrieken vergroot.

Partners

  • Stichting Groen Gas Nederland
  • CNG-net
  • AFS Group
  • Green Deal Energiefabrieken
  • UvW expertgroepen zon-wind en Energie uit watersysteem
  • Klimaatakkoord
  • SER Energieakkoord
  • AquaMinerals

Onderzoek en ontwikkelingen

Waterschappen willen in 2025 energieneutraal zijn en zuiveringen kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Vanwege de enorme potentie voor terugwinning van energie uit afvalwater, investeren waterschappen daarom fors in vergistingstechnieken. Door slib sneller en beter te laten afbreken wordt de biogasproductie verder verhoogd. 

Waterschappen wekken met het geproduceerde biogas elektriciteit op via een gasmotor voor de eigen processen en deels voor het net. Daarnaast wordt de teruggewonnen warmte gebruikt voor het gistingsproces en voor kantoren. Om terugwinning doelmatig en duurzaam te doen, vindt opwerking van biogas naar groen gas zo veel mogelijk op zuiveringen met een grote vergistingscapaciteit plaats. 

Er is steeds meer aandacht vanuit de sector voor de uitstoot van broeikasgassen vanuit zuiveringen. Bij het zuiveringsproces komen lachgas, methaan en CO2 vrij.  Via onderzoek worden maatregelen ontwikkeld om de uitstoot van deze gassen terug te dringen. De vrijgekomen zuivere CO2 bij de groengasproductie is een nieuwe grondstof voor de levensmiddelenindustrie, in de glastuinbouw en in de drinkwatersector.