De “proeftuin zand” is de aanleiding van de samenwerking. Bij het zuiveren van afvalwater komt zand vrij. Dit zand kunnen we zien als grondstof voor verschillende, nog nader te verkennen, toepassingen. Op deze manier kan het zand nuttig worden hergebruikt. Daarnaast levert het een kostenbesparing op, omdat het zand wordt opgevangen voordat het in het afvalwaterzuiveringsproces terecht komt.
Uiteindelijk is het de bedoeling dat de proeftuin zand, vanaf 2018, leidt tot ontwikkeling van een of meer aantrekkelijke ketens (van zand naar grondstof). Inmiddels is ruim de helft van alle Nederlandse waterschappen deelnemer aan de proeftuin en blijkt er behoefte te zijn aan deze vorm van samenwerking.
Drinkwaterbedrijven
De drinkwaterbedrijven zijn bekend met het onderzoeken, inkopen en verkopen van stoffen zoals zand. Dit doen zij in het collectief AquaMinerals. Dit is een van de redenen dat de waterschappen samenwerken met de Energie- & Grondstoffenfabriek (EFGF) en AquaMinerals.
Andere grondstoffen
De waterschappen beschouwen afvalwater niet als een afvalproduct, maar als een bron voor duurzame grondstoffen, energie en schoon water. Er wordt onderzoek gedaan naar het terugwinnen van o.a. struviet, cellulose, alginaat, bioplastics en biomassa. Dit doen de waterschappen in de Energie- & Grondstoffenfabriek. Kalkkorrels, waterijzers en humuszuren zijn voorbeelden van grondstoffen die gewonnen worden uit het drinkwaterproces. Om ketens te kunnen sluiten wordt samenwerking en het bundelen van de krachten tussen verschillende organisaties en overheden steeds logischer. Niet alleen uit het oogpunt van duurzaamheid, ook voor het besparen van kosten op lange termijn.